Mısır Hastalıklarıyla Mücadele

Oldukça yüksek verimli bir tahıl olan mısırın yetiştiriciliğinde, tarlaları zarara uğratan yabancı otlara karşı mücadele verilmesi, kaliteli mahsul elde edilmesinde etkilidir.

Buğdaygiller (poaceae) familyasına ait bir bitki olan mısır, üretimi en sık yapılan tahıllar arasındadır. Bitkide bulunan saçak kök sistemi derinlere ve yanlara doğru gelişim gösterir ve boyu 1 ile 3 metre arasında olur. Mısırın bölümleri; sap, boğum ve boğum araları ile buralarda yer alan koçanlar olarak sıralanabilir. En üstte yer alan boğumda tepe püskülü bulunur. Mısır yüksek oranda yabancı döllenen bir bitkidir, silajlık olarak yetiştirilen türler haricinde diğer çeşitleri kardeşlenme ihtiyacı duymaz.

Mısır danelerinin özellikleri ve morfolojik yapısı ekilen çeşide göre farklılık gösterir. Çerezlik ve yenmelik çeşitler ile mısır unundan ekmek üretimi yapılan çeşitler dışında mısır tarımı büyük oranda süt ve besi hayvancılığına yem üretmek üzere gerçekleştirilir

Türkiye’de en sık yetiştirilen mısır çeşitleri şunlardır:

• At dişi mısır (Zea mays intendata)
• Sert mısır (Zea mays indurata)
• Cin mısır / patlak mısır (Zea mays everta)
• Şeker mısır (Zea mays saccharata)

Mısır bitkisinin gelişimi için çevre sıcaklığı, nispi nem, ışıklanma ve toprak koşullarının optimal düzeyde tutulması oldukça önemlidir. İlk gelişim evreleri sonrasında mısırın sağlığı ve verimlilik açısından ortam sıcaklığının 24-30 °C aralığında dengede tutulması gerekir. Sıcaklığın 15 °C’nin altına düştüğü koşullarda bitkinin gelişimi olumsuz etkilenir. Nem isteği yüksek bir bitki olan mısır, nispi nem oranı minimum %60 düzeyinde olmalıdır.

Mısır toprak isteği açısından seçici değildir. Organik madde içeriğinden zengin, derin, su tutma kapasitesi yüksek ve iyi havalanan tüm toprak çeşitleri yetiştiricilik için uygundur. Mısır tarımında toprağın geçirgenliği ve drenajının iyi yapılmış olması önemlidir. Toprağın ideal pH oranı ise 6-7 aralığındadır.

Mısır yetiştiriciliğinde ideal toprak ısısının ve diğer koşulların sağlanması gelişim açısından oldukça önemlidir. Bitkinin kış ve ilkbahar yağışlarından faydalanması sağlanmalıdır. Buna bağlı olarak Türkiye’nin farklı bölgelerinde iklim koşulları üzerinden mısır ekim zamanı açısından farklılıklar bulunur.

Bölgelere göre mısır yetiştiriciliği için ideal zamanlar şu şekildedir:

• Nisan ayı başında: Ege Bölgesi, Akdeniz Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi
• Nisan ayı sonunda: Marmara Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Karadeniz Bölgesi
• Mayıs ayında: Doğu Anadolu Bölgesi

Mısır üretimi sürecinde toprağın fakirleşmemesi için ayçiçeği, buğday, baklagiller, şeker pancarı, kavun, karpuz gibi diğer bitkilerle münavebeye sokularak ekim nöbeti uygulanması önerilir.

Mısır tarlalarında dengeli ve yeterli gübreleme ile toprağa gereken besinlerin verilmesi önemlidir. Mısır gübreleme için toprak analizlerine göre azotlu, fosforlu ve potasyumlu gübre kullanılır. Mısır üretiminde gübreleme kadar, sulama da büyük önem taşır. Su stresine giren bitkide solgunluk ve yapraklarda kıvrılma gözlenir. Zamanında ve yeterli miktarda sulama yapılması için toprağın su seviyesi daima kontrol altında tutulmalıdır. Bitkinin ihtiyaçlarına göre boğaz doldurma, gübreleme, çapalama ve seyreltme işlemleri sonrasında sulama yapılabilir. Mısır tarlalarında genellikle yağmurlama yöntemi kullanılır.

Mısır bakım sürecinde düzenli olarak seyreltme işlemi uygulanması, bitkinin havalanması ve ışıklanması açısından faydalıdır. Yetişme evresinin ilk zamanlarında verimi artırmak için yabancı otlarla mücadele önemlidir. Çapalama yapılarak otlar tarladan uzaklaştırılır ve bitkinin besinine ortak olmalarının önüne geçilir.

Mısır yetiştiriciliğinde ürün kalitesine etki ederek verimliliği düşüren mısır hastalıklarından biri şudur:

Mısır yaprak yanıklığı, bitkinin duyarlı olduğu tozlanma evresinde yüksek nem sebebiyle ortaya çıkan fungal bir hastalıktır. Bitkinin yaprak, kın veya koçanında lekelenmelerle belirti vererek, ağır enfeksiyona yol açtığı koşullarda kök çürüklüğü ve solgunlukla sonuçlanabilir. Tarlada verim kaybına yol açan bu hastalıkla mücadele ilk belirtilerin ortaya çıkmasıyla Nativo WG 75* bitki koruma ilacı kullanılabilir. Hasada 21 gün kalıncaya dek 10-12 gün aralıklarla uygulanabilir. Uygulama serin saatlerde ve rüzgârsız günlerde yapılmalı, direnç gelişimine yol açmaması için aşırı doz uygulamadan kaçınılmalıdır.

*Önemli uyarı: Bitki koruma ürünlerini dikkatli kullanınız. Kullanmadan önce mutlaka etiketi ve ürün bilgilerini okuyunuz.

Mısır tarlalarında ortaya çıkarak bitkinin gelişimini olumsuz etkileyebilen yabancı otlardan bazıları şunlardır:

Darıcan otu, buğdaygiller (poaceae) familyasına ait dar yapraklı, tek veya çok yıllık bir bitkidir. Tarlalarda zarar düzeyi yüksek olan bu bitkiyle mücadelede koruma amaçlı olarak Laudis* ilacı kullanılabilir. Mısırın 2-8 yapraklı döneminde ve darıcanın 2-6 yapraklı döneminde uygulanabilir. Dekar başına 20-40 litre su gidecek şekilde ilaç uygulaması yapılmalı ve rüzgârsız bir gün tercih edilmelidir.

*Önemli uyarı: Bitki koruma ürünlerini dikkatli kullanınız. Kullanmadan önce mutlaka etiketi ve ürün bilgilerini okuyunuz.

Papatyagiller (asteraceae) familyasına ait bir bitki olan domuz pıtrağı geniş yapraklı ve kısa zamanda çoğalan bir ottur. Mısır bitkisini koruma amaçlı hasada 90 gün kalıncaya dek Laudis* ilacından faydalanılabilir. Bu ilacın uygulanacağı günü seçerken havanın rüzgârsız olmasına dikkat edilmelidir.

*Önemli uyarı: Bitki koruma ürünlerini dikkatli kullanınız. Kullanmadan önce mutlaka etiketi ve ürün bilgilerini okuyunuz.

Köpek üzümü, patlıcangiller (solanaceae) familyasına ait, tek yıllık otsu bir bitkidir. Zarar yapma potansiyeli yüksek olan bu bitki 2-6 yapraklı gelişim dönemine ulaştığında koruma amaçlı Laudis* ilacı uygulanabilir. İlaçlamanın rüzgâr esmeyen bir günde yapılması gereklidir. İlaçlamadan sonra 2 saat geçmesi, yağmura dayanıklılık için yeterlidir.

*Önemli uyarı: Bitki koruma ürünlerini dikkatli kullanınız. Kullanmadan önce mutlaka etiketi ve ürün bilgilerini okuyunuz.

Semizotugiller (portulacaceae) familyasına ait bir bitki olan semizotu, geniş yapraklara ve sürünücü özellikte gövdeye sahiptir. Görüldüğü tarlalarda mısırın 2-8 yapraklı döneminde, yabancı otun ise 2-6 yapraklı gelişim sürecinde Laudis* ilacıyla mücadele verilebilir. Sakin ve esintinin olmadığı hava koşullarında uygulama yapılmalıdır.

*Önemli uyarı: Bitki koruma ürünlerini dikkatli kullanınız. Kullanmadan önce mutlaka etiketi ve ürün bilgilerini okuyunuz.

Kazayağı olarak da bilinen sirken otu, azotlu topraklarda kendiliğinden yetişir. Zararlılara konakçı olmasıyla da tarlalarda verimlilik açısından yüksek tehdit oluşturan bu yabancı otla mücadelede hasada 90 gün kalana dek Laudis* ilacı kullanılarak bitki korumaya alınabilir. İlaçlamanın, her bir dekar başına 20-40 litre su denk gelecek şekilde ve hava rüzgârsızken yapılması gerekir.

*Önemli uyarı: Bitki koruma ürünlerini dikkatli kullanınız. Kullanmadan önce mutlaka etiketi ve ürün bilgilerini okuyunuz.

Patlıcangiller (solanaceae) familyasına ait geniş yapraklı bir bitki olan şeytan elması bir metreye kadar uzayan boya sahiptir. Mısır tarlalarında ürün kalitesini etkilememesi adına koruma amaçlı Laudis* ilacı, hava rüzgârsızken uygulanabilir

*Önemli uyarı: Bitki koruma ürünlerini dikkatli kullanınız. Kullanmadan önce mutlaka etiketi ve ürün bilgilerini okuyunuz.

Kırmızı köklü tilki kuyruğu, ıspanakgiller (amaranthaceae) familyasına sınıflandırılan geniş yapraklı bir bitkidir. Sıcaktan hoşlanan ve farklı çevrelere kolay adapte olabilen bu yabancı ot, tarlalarda verim kaybına yol açabilir. Mısırı korumaya alma amacıyla hasada 90 gün kalana dek yabancı otun 2-6 yapraklı döneminde Laudis* ilacı kullanılabilir. Uygulama için havanın sakin olduğu bir zaman tercih edilmelidir.

*Önemli uyarı: Bitki koruma ürünlerini dikkatli kullanınız. Kullanmadan önce mutlaka etiketi ve ürün bilgilerini okuyunuz.

Mısır hasat zamanı çeşidin erkenciliğine göre değişkenlik gösterir. Bitki genellikle çiçeklenme evresinden 44-55 gün sonra hasat olgunluğuna ulaşır. Olgunlaşan bitkilerde sap, yaprak ve tabla tamamen kurur ve kahverengiye döner. Koçan kavuzlarının kuruluğu ve danelerin sertliği hasat için dikkat edilmesi gereken noktalar arasındadır. Mısır hasadı elle, biçerdöverle ya da koçan toplayıcıları yardımıyla farklı yöntemlerle gerçekleştirilebilir. Toplanan mısırların depolandığı alanda mahsullerde kızışma ve küflenme olmaması adına rutubetin maksimum %14 düzeyinde tutulmasına özen gösterilmelidir.

• Tarım ve Orman Bakanlığı
• Ondokuz Mayıs Üniversitesi